تلاش‌های صلواتی آقای «سالاری»

بنرِ لوله‌شده‌ای را باز می‌کند. هر تای بنر که باز می‌شود، کلمه یا رنگی را هویدا می‌کند. دو دست در دو طرف بنر می‌چرخد و دو کلمه با پسوند «ترین» بیرون می‌زند. ماجرایی که روی  بنر از آن یاد شده است، این است؛ «دعای پرفیض کمیل، در بزرگ‌ترین کتاب با برش شبرنگ»!

حالا شبرنگ را چه به دعای کمیل، یا اینکه اصلا بزرگ‌ترین کتاب مفهومش چیست، هنوز نمی‌دانیم، اما هرچه هست، پاسخش پیش عبدالرضا سالاری، معروف به صلواتی است. روی بنر از صلواتی، به‌عنوان تهیه‌کننده یاد شده است؛ این یعنی او برای این کتاب، خطاطی نکرده است، اما برای هر کاری هم که کرده، از عشق به ائمه (ع)، مایه گذاشته است.

شهرت سالاری به «صلواتی»

شهروند محله کوشش دلش نمی‌خواهد روی مبل بنشیند و برایمان از کارش بگوید. مدام در رفت‌و‌آمد است تا نمونه کارهایش را بیاورد و نشانمان دهد. با اصرار از او می‌خواهیم که بنشیند و به سؤال‌هایمان پاسخ دهد.

عبدالرضا سالاری به‌خاطر کار‌ها و طرح‌های گسترده‌اش درزمینه صلوات به «صلواتی» شهرت یافته است؛ شهرتی در رادیو، روزنامه‌های شهر‌هایی غیر از مشهد و بین اهالی محله. این‌ها را وقتی درمی‌یابیم که با روزنامه‌های سال‌های گذشته مواجه می‌شویم. طرح‌های صلوات، با قید تعداد صلوات‌ها، نیت و نام مجری در صفحات نخستشان چاپ شده است.

به گفته خودش، در سخنرانی‌ای از رهبر انقلاب شنیده است با هر صلوات به فرج امام‌زمان (عج) نزدیک‌تر می‌شویم و از آن روز، ۳۰ سال می‌گذرد که برای ختم دسته‌جمعی صلوات، طرح‌های زیادی را  تهیه می‌کند.

پولی دریافت نمی‌کنم

شغل سالاری، تابلونویسی است؛ «یکی می‌آید و می‌گوید فلان متن را برایم بنویس. من هم خطاطی می‌کنم به سبک کوه‌نویسی (احتمالا همان ضخامت‌نویسی)». او با این سبک، صلوات را روی شبرنگ‌های مخصوص خطاطی می‌کند.

افرادی که متقاضی این صلوات‌ها باشند، برای آن‌ها رایگان می‌نویسد و در محل مدنظر نصب می‌کند. سالاری تعصب عجیبی روی صلوات دارد که این‌گونه برای آن ارزش قائل است. می‌گوید: فقط صلوات را رایگان می‌نویسم.

یاد صلوات

او آن‌قدر در نوشتن صلوات برای اینجا و آنجا و بر روی اجرای طرح‌هایِ ختم صلوات کار کرده است که می‌گوید: «افرادی که خودم یا کارم را می‌شناسند، هر موقع مرا می‌بینند، یاد صلوات می‌افتند؛ به همین دلیل به نام صلواتی شهرت یافته‌ام.»

حتی اغراق می‌کند که: «سراسر دنیا مرا به این نام می‌شناسند؛ صلواتی». بوفه ظرف‌های خانه‌اش تبدیل به کتابخانه شده است و بیشتر کتاب‌های او درباره صلوات و فضیلت‌های آن است.

 

طرح‌های صلواتی

سالاری آن‌قدر به ذکر صلوات شوق دارد که سعی می‌کند آن را در زندگی‌اش فراموش نکند. او به مبل تکیه می‌دهد و می‌گوید: «بعد از زلزله سفیدسنگ در فریمان به محل‌های زلزله‌زده رفتم. هرجا دیوارِ مناسبی دیدم، با اجازه صاحب ملک، ذکر صلوات را روی آن نوشتم».

او طرح‌های زیادی از صلوات در روزنامه‌های مختلف به چاپ رسانده است. ازجمله این طرح‌ها عبارت است از طرح ۳۱۳ هزار صلوات به‌نیت ۳۱۳ یار امام‌زمان (عج) و طرح ۲۰ میلیون صلوات برای سلامتی رهبربوده است.

صلوات برای امام‌زمان (عج)

صلواتی برای فرج امام‌زمان (عج) طرح خود را از ۱۴ میلیون صلوات آغاز کرد تااینکه به ۱۱۰ میلیارد صلوات رسید. آمار دقیق صلوات‌هایش را هم دارد و تابه‌حال ۴۴میلیارد و ۲۰۰میلیون صلوات به‌واسطه طرح‌هایش بر زبان‌ها جاری شده است. از تاریخ باشکوه و خاطره‌انگیز ۸۸/۸/۸ که این طرح به اجرا درآمد، صلوات‌ها هم بر زبان‌ها جاری شد.

صلواتی که تعداد طرح‌هایش از شمار انگشتانش خارج شده است، می‌گوید: «من در حوزه‌های مختلفِ صلوات طرح داشتم. روزنامه‌ها با من همکاری می‌کنند و از من برای اطلاع‌رسانی طرح‌های صلوات، پولی دریافت نمی‌کنند.

آن‌قدر به همه شماره تماس داده ام که تعداد صلوات‌هایی را که می‌پذیرند، برایم بفرستند، دیگر معروف شده ام. شعار من این است:صلوات، جان تمامی دعاهاست».

خرج زندگی

سالاری در حرفه تابلونویسی حدود ۳۲سال سابقه کار دارد. وقتی از او می‌پرسیم مخارج زندگی‌تان از چه راهی تأمین می‌شود، لبخندی می‌زند و می‌گوید: «زندگی من با یارانه می‌چرخد، اما درکنار آن، شاید ماهی یک یا دو بار کار تابلونویسی هم انجام دهم.

من از روز اولی که کارم را شروع کردم، مغازه نداشتم. وقتی در کوچه و خیابان راه می‌روم، افرادی که مرا می‌شناسند، اگر بخواهند، سفارش تابلونویسی می‌دهند». صلواتی روز خود را با رفتن به حرم آغاز می‌کند و در ساعاتی از روز هم به مغازه دوستانش سر می‌زند.

کتاب دعای متفاوت

صلواتی این روز‌ها دارد دعای کمیل را در ابعادی متفاوت و روی بنر می‌نویسد. این کتاب، به طول ۲ متر و ۲۰ سانتی‌متر است. درباره کاری که به آن مشغول است، می‌گوید: به‌دلیل ابعاد و وزن این کتاب، نمی‌شود آن را هر جایی برد، مگر مکان‌هایی خاص مانند نمایشگاه‌ها. این کتاب ۸۸ صفحه دارد و وزنی حدود ۱۲۰ کیلو خواهد داشت.

صلواتی برای تهیه این کتاب دعای کمیل بزرگ، سبک خط استاد امیرخانی را برگزیده است. وقتی از او می‌پرسیم چرا این سبک را برگزیده‌اید، جواب می‌دهد: از سال ۱۳۵۵ به کار تابلونویسی مشغول هستم. از همان زمان متوجه شدم که بهترین خط، خط استاد امیرخانی است.

عشق به دعای کمیل‌

می‌گوید: «من عاشق دعای کمیل هستم». همین امر موجب شده است که او این دعا را درقالب کتابی متفاوت، هر روز با عشق تهیه کند. از او می‌خواهیم تا روش کارش را برای ما توضیح دهد. از همسرش می‌خواهد تا قیچی مخصوص کارش را برایش بیاورد. همان‌طور که به‌صورت عملی مشغول برش کلمات است، برایمان روش کارش را این‌طور توضیح می‌دهد: «همه کلمات را با قیچی برش می‌دهم.

برای این کار، هرگز از کاتر استفاده نمی‌کنم. برای انجام فرایند چاپ کلمات، ابتدا متن را روی کاغذی می‌نویسم و به مسئول چاپخانه می‌گویم به ابعاد مدنظر خودم این حروف را بزرگ کند؛ مثلا معیار اندازه، قطر عریض‌ترین بخش حرف «ی» است که باید دو سانتی‌متر باشد.

سپس کلمات چاپ‌شده را برش می‌زنم و پشت شبرنگ می‌چسبانم که نوعی کربن است. بعد از برشِ شبرنگ، کلمات و علائم را با تجربه و ملاک‌های فرضی روی بنر می‌چسبانم». درواقع هر بنر، یک صفحه از کتاب دعای کمیلِ آقای صلواتی است.

با وضو

او قبل از اینکه به‌سراغ کارش برود، ابتدا وضو می‌گیرد و تک‌تک حروف را با عشق به اهل‌بیت (ع) برش می‌دهد. معتقد است با وضو که باشد، کارش تمیزتر از آب درمی‌آید. کسی چه می‌داند در لحظاتی که او برای تکمیل این کتاب، با خدا خلوت کرده، بینشان چه گذشته است که این‌گونه به آن ارادت دارد.

صلواتی می‌گوید: «خداراشکر این خط آماده است. اگر می‌خواستم به کسی پول بدهم که برایم بنویسد، تکمیل کردن این کتاب، بالغ بر چند میلیون هزینه می‌برد و من توان پرداخت آن را نداشتم. از طرفی خودم هم خطاطی نمی‌کردم؛ چون ممکن بود کار جالبی از آب درنیاید».

او برای این کتاب دعای متفاوت، ابتدا قصد داشت از خط ثلث استفاده کند. در ابتدا  هم کارش را با خط ثلثِ استاد کامکار انجام داده بود، اما بعد سبک کار خود را تغییر می‌دهد؛ چون به‌گفته خودش «خط ثلث هزینه زیادی می‌برد».

او احترام خاصی برای آیات قائل است و همان چند آیه‌ای را که در ابتدای کار خود، آن‌ها را با خط ثلث سرهم کرده بود، برای اینکه در دست‌وپا نیفتد، به مساجد اهدا کرده است.

ایرانی بودن

صلواتی جریان تولد این کتاب دعای متفاوت را برای آیت ا... شاهرودی، روزی که ایشان را در حرم امام‌رضا (ع) ملاقات کرده بود، تعریف می‌کند: «آیت‌ا‌... شاهرودی از کاری که شروع کرده بودم، خرسند شدند و خواستند اگر کاری داشتم، با ایشان تماس بگیرم».

صلواتی اهمیت ویژه‌ای به استفاده از کالای تولید ملی می‌دهد، به‌گونه‌ای‌که در میان صحبت‌هایش می‌گوید: «تصمیم داشتم از خطِ خطاط‌های عربی برای کارم استفاده کنم، اما بعد نظرم تغییر کرد و خواستم که صفر تا صد این کتاب دعا، ایرانی باشد تا کسی بعد‌ها نتواند ادعای مالکیت یا تقلید بکند».

او این کار دلی را بدون کمک و حمایت سازمان یا فرد خاصی انجام می‌دهد، فقط عده‌ای که خودشان مایل بوده‌اند در این کار خداپسندانه مشارکتی داشته باشند، هزینه چاپ چند صفحه از کتاب را پرداخت کرده‌اند.

ایده کار 

وقتی از او می‌پرسیم چگونه به این فکر افتادید، می‌گوید: «از سال ۹۵ در ذهنم بود که بزرگ‌ترین دعای کمیل را بنویسم، حتی چندین بار کاغذ و قلم برداشتم و تصمیم نهایی را گرفتم. درنهایت هم تصمیم جدی گرفتم که کلمات این دعای شریف را با شبرنگ روی بنر کار کنم تا یادگار بماند». این شهروند خوش‌ذوق، هر روز دعای کمیل را گوش می‌دهد؛ چون می‌خواهد رهروی مولاعلی (ع) باشد.

کربن مرغوب 

اجراکننده کتاب دعای کمیل می‌گوید: «شبرنگ معمولی در بازار با قیمت ۷هزار تومان به فروش می‌رسد، ولی قیمت شبرنگ باکیفیت متری۲۰هزار تومان است. من با استفاده از تجربیات شغلی‌ام تصمیم گرفتم کربن را روی بنر بزنم؛ چون بنر از فلکس ارزان‌تر و سبک‌تر است.

چاپخانه هم با قیمت ۴ هزار تومان کمتر یعنی با مبلغ۱۰هزار تومان بنر‌ها را چاپ می‌کند تا او هم به‌نوعی در شکل گرفتن تک‌تک صفحات این کتاب مشارکت داشته باشد».

شب‌های جمعه

صلواتی معتقد است از خود «بسم‌ا...» تا کلمه آخر دعای کمیل، معجزه بوده که کار کتاب تا به اینجا پیشرفت کرده است. او بیشتر در شب‌های جمعه به برش کلمات می‌پردازد، حتی ذره‌های کوچک کربن را هم دور نمی‌اندازد و با آن‌ها نقاط دعا را برش می‌دهد.

او که گاهی حتی توان پرداخت هزینه برای خرید کربن را ندارد، به اندازه پول‌های ته جیبش، کربن خریداری می‌کند و دنبال کار را می‌گیرد تا زودتر به سرانجام برسد. از ۸۸ صفحه بنری که برای چسباندن کربن به آن نیاز دارد، تابه‌حال ۱۷صفحه بنر آن چاپ شده است که از این تعداد، کلمات سه صفحه را به‌طور کامل چسبانده است.

همسر صلواتی هم که از آشپزخانه شنونده گفت‌وگوی ماست، می‌گوید: «هرگاه نوه‌هایم بگذارند، در کار‌هایی مثل چسباندن زیر و زِبرِ حروف به همسرم کمک می‌کنم». صلواتی یادآوری می‌کند: «این کار دشوار را به‌خاطر عشقم به ائمه (ع) و دعای کمیل انجام می‌دهم».

جایگاه نوه‌ها

تعداد زیادی از حروف برش‌خورده، با یکدیگر قاتی شده‌اند که حال نیاز است چند نفر گردهم جمع شوند و آن‌ها را مرتب کنند. وقتی علت مخلوط شدن حروف را می‌پرسیم، صلواتی می‌گوید: «حروف برش‌خورده روی اُپن بود که نوه‌ام، امیریوسف، همه آن‌ها را درهم کرد. شاید یک هفته زمان لازم است تا چند نفر جمع شوند و این حروف را از هم جدا کنند.»

اگر حروف آماده باشد، تقریبا چسباندن کامل کلمات روی هر صفحه، دو ساعت زمان می‌برد، اما چون این کار، دلی انجام می‌شود و اجباری برای آن نیست، هر موقع حال دل صلواتی خوب باشد، باانگیزه‌تر کار می‌کند.

تقدیم به حضرت ابوالفضل(ع)

وقتی از او می‌پرسیم چقدر زمان می‌برد تا کار تکمیل شود، می‌گوید: «فکر نمی‌کنم این کار تا آخر امسال هم به اتمام برسد، اما شوق دارم که زودتر تمام شود. اگر کسی کنارم باشد، زودتر آن را انجام می‌دهم. این کار را می‌خواهم به حضرت ابوالفضل (ع) تقدیم کنم».





* این گزارش سه شنبه ۲۶ تیر سال ۱۳۹۶ در شماره ۲۹۳ شهرآرامحله منطقه ۷ چاپ شده است.